O carisma pertence a unha clase de atributos próximos a un superpoder. Todo semella arder con máis virulencia se estamos bendicidos por esa cualidade do heroe, aínda que este se vexa obrigado polas circunstancias a coller rumbo cara a fatalidade. Quizais non estea entre as mellores novelas de Dennis Lehane, pero Small Mercies —en castelán, Golpe de gracia (Salamandra)— eleva a aposta cun personaxe marcado por unha furiosa electricidade. Co carisma de Mary Pat Fennessy, traballadora nunha residencia de anciáns capaz de enfrontarse á mafia irlandesa de Boston a principios dos anos 70. Arrastrada polo odio racial, veciña dun dos barrios máis degradados da cidade, a muller emprende a busca da súa filla desaparecida nun entorno áspero ata límites difíciles de soportar. Ninguén querería padecer o seu drama na vida real. Pero ao lector sérvelle para fantasiar con que ten o seu carisma: unha facultade de xusticeira suburbana, dura e contraditoria, que leva dentro unha bomba de reloxaría.
Aínda que hai quen nace cunha auréola que lle serve para algo mellor ca unha vinganza servida en prato frío. Xente cun intanxible natural que aterra neste mundo para botarlle unha man de pintura, por exemplo, aos locais máis selectos de California. Conta Benicio del Toro en Nice Girls Don´t Stay for Breakfast, documental do controvertido Bruce Weber, que Robert Mitchum seguía sendo ata a súa morte un deses interioristas espontáneos. Un carisma conxénito. «Nunca vin alguén capaz coma Mitchum de modificar a atmosfera dun lugar». Entraba no reservado dun hotel de Santa Bárbara, onde nese momento se xuntaba toda a aristocracia de Hollywood, e cos seus andares medio trencos, camiño da barra, era quen de alterar as condicións ambientais coma se acabasen de accionar o sistema de ventilación máis sofisticado. Non viña de enfrontarse con mafiosos polos suburbios de Boston, estilo Mary Pat Fennessy, aos que xa sufrira en Os amigos de Eddie Coyle. Pero alí estaba, paseando o seu carisma. Coa marca do veterano de guerra de Yakuza.
A forza do realismo obríganos á maioría a dimitir da fantasía de espertar esa fascinación na nosa vida diaria. O foco ilumina noutras direccións. Pero os que nunca seremos Robert Mitchum nin heroínas da última novela Dennis Lehane podemos aspirar a outros magnetismos. Quizais a un carisma en segundo plano, trazo que se recoñece a posteriori e polos seus froitos. A principios deste ano morría Goran Petrović, o escritor máis traducido da literatura serbia. Con gran capacidade para a ironía, disque era un tipo bastante tímido que insistía en quitarse importancia, amigo do anonimato. Pero a súa biografía, alén dunha gran obra literaria, recolle o triunfo de ser un dos bibliotecarios máis lembrados de Kraljevo. Retranqueiro e de trato amable, sempre curioso. Sendo moi novo, traballara na revitalización dunha biblioteca popular. E logo marchou de alí sen facer ruído, satisfeito pola tarefa realizada, directo á coroa do realismo máxico balcánico. Ao xornalista Petar Peca Popović contáronlle que, tempo despois, era habitual ver os labregos da contorna —mulleres e homes co mesmo carisma de Petrović— lendo libros de Cortázar e Dostoievski. Recomendárallelos aquel rapaz que falaba o imprescindible.
