A peregrinación á capital galega viuse afectada desde o comezo da pandemia polas limitacións de mobilidade entre territorios. O número de camiñantes internacionais caeu e os visitantes tiveron que adaptarse ás restricións dos distintos lugares polos que marchaban.
As rúas de Santiago de Compostela están irrecoñecibles. Baleiras, con bares e restaurantes pechados e cunha Praza do Obradoiro que se fai deserta e silenciosa sen centenares de peregrinos á fronte da Catedral. Os que deciden emprender esta aventura, máis fatigosa este ano, son turistas nacionais ou do país veciño Portugal. Ata que chegan á meta, as medidas restritivas pola covid-19 van mudando ao longo da viaxe, que se suman ás que xa forman parte do día a día: máscara e distancia cos demais viaxeiros.
A afluencia de peregrinos no verán superou á que está a haber este outono debido á crítica evolución da segunda ola no Estado e á diferenza epidemiolóxica entre comunidades. Aínda que Galicia na primeira non saíu tan mal parada en comparación con outras autonomías, o turismo estival e a baixa inmunidade da poboación galega son factores que, segundo os expertos sanitarios, provocan que a pandemia estea a golpear esta vez con máis forza ao noroeste. O aumento de casos e o nivel máximo de alerta (máis de 112 positivos) provocaron que o Goberno autonómico decrete restricións na capital galega, entre elas, a prohibición de reunións con persoas que non vivan xuntas e o peche perimetral de Santiago e de 59 concellos máis.
[Puedes seguir leyendo este artículo en castellano aquí]
Os peregrinos que están na capital poderán saír da cidade, e os que xa iniciaran a súa ruta antes de que a Xunta decretase as restricións e poidan demostralo, poderán continuar o Camiño. Con todo, os distintos municipios poden limitar accesos, mobilidade interna e restricións na hostalería, e os turistas do Camiño, do mesmo xeito que a poboación do territorio, teñen que acatar as novas normas. Algúns que xa se foron de Galicia tiveron que esquivar confinamentos noutras comunidades, como no caso de León, onde a Consellería de Cultura e Turismo da Xunta de Castela puxo un servizo gratuíto de autobús para esquivar o confinamento da rexión.
Soan as campás na Praza do Obradoiro e algúns recentemente chegados aínda non saben que serán dos últimos peregrinos en pisar a praza polo menos nun mes, ata novo aviso da Administración autonómica para levantar as restricións ou continualas, as mesmas que durarán un mes. Aínda que o Camiño sexa atípico pola covid-19 e se abrira o 1 de xullo polo confinamento, os datos aínda resisten. A principios de outubro e segundo informa a Oficina do Peregrino de Santiago, selaron a Compostelana un total de 10.441 camiñantes, 77% menos que en 2019. Foi agosto o mes que salvou o parón pola crise sanitaria, pero recoñecen que o outono está a ser máis frouxo.
Son as doce do mediodía e cóntanse os peregrinos cos dedos dunha man. Chegan por parellas ou en grupos de tres persoas e levantan a mirada para observar a Catedral de Santiago. Coa distancia de seguridade pertinente, saúdanse os que xa coincidiron polo camiño, e algúns dubidan se pasarse o móbil para pedir unha foto, pero non se poden ir sen ela. Os xeles desinfectantes están nos petos e sácanse as máscaras para conxelar o momento. Non poderán despedirse con abrazos.
As voces que se escoitan son na súa maioría españolas e portuguesas. Portugal decretou o peche total do país, e tamén as comunidades de Asturias e Castela e León, polo que Galicia está illada por estrada. Rui e André, dous turistas portugueses, chegaron en bicicleta á capital e ante as limitacións que está a establecer o seu país, apuraron a súa ruta acurtándoa un par de días. «Gustaríanos gozar un pouco máis do Camiño», conta Rui. Aloxáronse en hostais privados, do mesmo xeito que a maioría dos camiñantes, xa que se senten máis seguros nestes establecementos. Aseguran que se respectaron todas as medidas de seguridade e que non tiveron ningún problema, e os que optaron polos albergues da Xunta que continúan abertos, tamén.
«A máscara quitámonola polo camiño», conta unha parella estremeña, e do mesmo xeito que ela, coinciden o resto dos peregrinos cos que se contactou para esta reportaxe. «É imposible camiñar tanto coa máscara. Non hai case peregrinos, cando te cruzas con algún por respecto súbela, pero nas zonas polas que camiñamos non hai ninguén», explica Beatriz. Algúns deles non sabían que Compostela podería acabar pechada ao día seguinte pola alta incidencia do virus. «Que pena. Facer o Camiño de Santiago é totalmente seguro. Camiñas practicamente só, só vas co teu acompañante», sinala unha muller ferrolá.
Todo cambiou este ano para os que percorreron e pedalearon quilómetros e quilómetros ata conseguir a Compostelana: os peregrinos teñen que reservar previamente o albergue de maneira online, dos cales algúns non estarán abertos; terán que rexistrarse na Xunta nada máis chegar a Galicia -do mesmo xeito que calquera viaxeiro- para establecer un control por posibles gromos; as visitas á Catedral de Santiago están limitadas a un aforo de 200 persoas pero con sinalizacións concretas, sen abrazos ao Apóstolo e con misas tamén restrinxidas.
O coronavirus deu cabazas á peregrinación a vésperas do Xacobeo 2021, a dous meses de comezar o Ano Santo. Pasaron 11 anos desde o último e por iso esperábase unha trasfega importante en Compostela. Polo momento, a incerteza impera no territorio e a Administración apenas pode ser concisa. O que si, informou que a Xunta adaptará a programación e descentralizará o Camiño de Santiago para potenciar o Xacobeo e promover Galicia como un destino seguro, outorgando máis importancia aos pequenos municipios, pero todo dependerá da evolución do coronavirus, que xa rexistrou os niveis máximos de alerta de toda a segunda ola en Santiago.
A recuperación económica parece estar moi lonxe para a hostalería da zona e os comerciantes do casco vello compostelán e os bares e restaurantes fartáronse das normas da Xunta que consideran demasiado estritas. O 30% do sector hostaleiro xa botou o peche temporal e a semana pasada saíu ás rúas para protestar polas prohibicións, as cales impiden que o pouco turismo que chega a Santiago consuma nos seus locais. O sector cimenta o seu discurso nos datos do Ministerio de Sanidade, que reflicten que soamente un 2,1% dos brotes tiveron lugar en locais de lecer.
Este artigo publicouse orixinariamente en castelán en Público como parte dun acordo de colaboración con este periódico. Aquí podes atopar máis artigos de Público en Luzes.
