Unha asociación da localidade coruñesa de Carballo leva catro anos loitando para salvar da especulación urbanística o proxecto sociocultural que desenvolve en torno ao antigo e clasista club do pobo.

Carballo.- As preto de trescentos socias do Casino 1889 de Carballo levan catro anos loitando para evitar que a especulación inmobiliaria acabe cun dos últimos edificios históricos do pobo. E, o que é peor, co proxecto sociocultural que puxeron en marcha e que constitúe practicamente a única oferta do municipio á marxe da do Concello.

O Casino de Carballo tiña ese mesmo cheiro a viejuno, e de feito estaba nun estado lamentable. Ata que no ano 2018 unha nova directiva decidiu convertelo en todo o contrario ao que representara. Rehabilitárono por completo, abriron as súas portas a todo o pobo -ser socio custa seis euros ao mes, pero calquera que non o sexa pode usalo coma se o fóse- e iniciaron unha variada programación cultural e social para todas as idades que o transformou nun punto de encontro interxeracional.

«Desde concertos e obras de teatro a cursos e talleres, presentacións de libros, charlas, celebracións, fesivales de cinema e documentais, mercadillos solidarios… Calquera pode vir e usar as instalacións», contan Xesús Serrano, Sonia Varela e Marina Gómez, membros da xunta directiva. «Mesmo se alguén quere vir estudar, ou a traballar, aquí temos wifi aberta», engaden.

Ao principio, non todos os socios estaban contentos co cambio. «Algúns pensaban que eramos catro hippies perroflautos que iamos montar unha comuna, pero en canto viron que nos poñiamos a traballar con nosas propias mans para rehabilitalo e que estabamos a recuperar un emblema da historia do pobo que estaba en ruínas, todo o mundo nos apoiou», comentan.

Sucede que todo iso pode vir agora abaixo porque algúns de quen herdaron aquelas formas que durante décadas simbolizou o antigo Casino empezaron a manobrar para acabar co proxecto e cubrilo de cemento.

Aos poucos meses de que a nova directiva empezase a desenvolvelo, a sociedade propietaria do inmoble, unha construtora e inmobiliaria local, lles advertíu de que o edificio era seu e lles enviou un estraño burofax coas escrituras que así o demostraban. Adquirírano en 2003 por 70.000 euros aos donos orixinais, con quen a sociedade xestora do Casino subscribira un contrato de alugueiro en 1956.

Estrañados co contido do fax, acudiron a un avogado. «Díxonos que ao enviarnos as escrituras estaban a comunicarnos que como inquilinos tiñamos por lei un mes de prazo para exercer o dereito de retracto sobre aquela compra». É dicir, para poder facerse coa propiedade pagando a mesma cantidade que abonara o comprador. O fax chegou o 2 de agosto, un mes inhábil a efectos xudiciais, con moitos socios de vacacións, o Concello a medio gas e a maioría das portas ás que chamar, pechadas. «Se non reuniamos 70.000 euros nese prazo, botábannos», conta Mariña.

A directiva convocou aos socios, explicoulles a situación e iniciou unha campaña de comunicación para poñer ao pobo ao tanto do perigo de que o seu Casino, agora recuperado e renovada a súa utilidade social aberta e integradora, se convertera nun bloque de apartamentos. E non é que o inmoble teña un valor arquitectónico especial, que non o ten, pero é un dos poucos edificios históricos que quedan en pé nunha vila na que o bum inmobiliario arrasou como un tsunami coa arquitectura tradicional.

Ademais, está no mesmo centro da localidade e conta cunha gran parcela contigua de aparcamento sobre a que tamén se podería construír. O soño de calquera especulador disposto a enriquecerse a base de cacicadas.

Aínda que pareza incrible, conseguiron reunir os 70.000 euros en poucas semanas. A través de microcréditos e de doazóns, de socias e de non socias, de xente da vila e mesmo de fóra dela. «Houbo quen puxo 50 euros e quen puxo 3.000, quen fixo un préstamo pequenos porque pola súa situación económica necesita que lle devolvamos o diñeiro, e quen dixo que se faltaba algo, que o poñía do seu peto. Foi unha pasada, non coñezo moitos máis casos en Galicia nos que un pobo se unise tanto» di Xesús.

A directiva depositou o diñeiro no xulgado case ao límite do prazo. Parecía feito que os socios ían facerse coa propiedade do edificio. Pero non. A construtora aduciu entón que se equivocou na cifra na que escrituró a compra. Non eran 70.000 eros, senón 360.000. Por tanto, esa era a cantidade sobre a que exercer o dereito de retracto. É crible semellante equivocación nas escrituras depositadas no Rexistro?

Non rían: a inmobiliaria alega que, como o euro acababa de entrar en vigor -en realidade fíxoo no ano 2000-, confundiron 70 millóns de pesetas -360.000 euros- con 70.000 euros.

Escriturar unha compra por baixo do valor real de venda é unha práctica ilegal que permite a comprador e vendedor aforrase unha boa cantidade de impostos directos, e tamén indirectos se parte do pago se fai en diñeiro negro. Non hai proba ningunha de que a operación se fixese desa forma nin ninguén acusa diso ás partes, porque ademais, se fose así, o asunto prescribiría. Pero chama a atención que a inmobiliaria alegue que non asinou contrato algún cos vendedores, e que diga que tampouco dispón de recibo das cantidades que supostamente lles pagou.

O xuízo celebrouse o mes pasado. «Estamos tranquilos porque cremos que temos a razón e confiamos na xustiza. Pero tamén somos conscientes do duro que podería ser que o Casino desapareza», argüe Marina.

Nos últimos meses, a cifra de socios e socias multiplicouse. Polas rúas de Carballo hai xente que pasea con chapas e pins na lapela co lema «O casino es ti», que tamén loce nos escaparates de moitos comercios e negocios. Levan toda a razón. O casino, os casinos, somos todas.

Aquí o artigo que escribiu o pasado mes de marzo Laura Torrado, unha das promotoras do Casino