A Coruña.- A regra da dúbida razoable nas causas penais establece que para condenar a alguén hai que demostrar a súa culpabilidade mediante probas tan, tan convincentes que ningunha persoa razoable poida dubidar de que quen cometeu o crime é o reo. É dicir, que por moito que un xurado conclúa que unha persoa é probablemente o seu autor, se esa convicción non pasa de probabilidade debe absolvela.

As defensas dos cinco inculpados polo asasinato de Samuel Luiz na madrugada do 3 de xullo de 2021 na Coruña basearon boa parte do seu traballo das últimas semanas en tentar convencer os membros do xurado de que, aínda que pareza probable que os seus defendidos están máis ou menos comprometidos nos feitos, existen demasiadas dúbidas razoables sobre se participaron e  como o fixeron no seu linchamento. E que, por tanto, en xustiza deben absolvelos a todos.

O argumento dos avogados de Diego Montaña, Caherine Silva, Kaio Amaral, Alejandro Freire e Alejandro Míguez sostense nas contradicións de varias das testemuñas presenciais. Tamén na escasa calidade das imaxes das sucesivas malleiras que sufriu Samuel, gravadas desde unha cámara de tráfico situada a uns 80 metros de onde o atacaron e a case 250 de onde caeu ferido de morte, así como as do pub onde estaban de festa e a dun comercio próximo.

Inocencia por falta de probas

Ese relato, que apuntaría á inocencia por falta de probas concluíntes, funcionou co pasado interrogatorio das testemuñas presenciais, con obrigación de dicir a verdade baixo xuramento e a varias das cales lograron acurralar sobre o estrado para que o xurado os observara inseguros e dubitativos. Fixérono despois dos dos dous acusados que preferiron testificar ao principio do xuízo e non ao final, Silva e Míguez, quen puideron expoñer con comodidade, e ás súas preguntas, as súas respectivas versións exculpatorias.

Coas testificais dos membros do equipo da policía xudicial que instruíu a investigación, con todo, os espazos para as dúbidas razoables están a achicarse día a día. Cada axente, oficial ou mando que pasa pola sala de vistas da Audiencia Provincial da Coruña vai sementando probas consistentes e testemuños convincentes de por que os acusados foron detidos e procesados. Son agora os avogados da defensa os que se ven acurralados, ás veces sen outra saída que interrogar os investigadores con preguntas que parecen cuestionar as súas aptitudes e coñecementos policiais, a calidade do seu traballo e a súa profesionalidade.

Este luns, o defensor de Alejandro Freire, o segundo en agredir a Samuel tras Diego Montaña, chegou a preguntarlle a un oficial que analizou os vídeos por que el e outros dous compañeiros afirmaron, cando comentan esas gravacións ante o xurado, que ambos os acusados subiron axilmente e sen problema as catro grandes bancadas do paseo marítimo que tiveron que sortear para chegar ata a vítima.

Una das liñas que quixeron trazar os defensores é que os seus clientes estaban bebidos, drogados e coas súas facultades demasiado mermadas como para poder medir o que facían, algo que non concorda coa resolución, equilibrio e soltura das súas zancadas que se intúe no vídeo.

– Acordou vostede dar esa versión con outros policías? –pregunta o avogado.
– Non. O que explico é o que vexo na gravación: que non ían bébedos porque non tropezan, non perden o equilibrio nin a estabilidade.
– E iso por que lle parece relevante?
– A vostede non llo parece?

Conceptos básicos de xeometría

O avogado de Alejandro Míguez, pola súa banda, forzou á testemuña para explicar conceptos básicos de xeometría, como que a dimensión dun ángulo non varía por moito que se afaste ou achegue un nas liñas que conflúe no seu vértice. Míguez, que negou pegar a Samuel e que asegura que non formou parte da manda que o perseguiu, foi gravado pola cámara dun comercio camiñando xunto a Diego Montaña, en ángulo desde e cara ao lugar no que o mozo caeu. O seu avogado pretendía sementar a dúbida razoable de que quizá proviña doutro emprazamento

Ao contrario que as testemuñas presenciais, pouco afeitas a declarar nunha vista penal e quizá atafegadas pola dialéctica procesual, pola solemnidade e a liturxia que a acompañan, aos policías nótaselles que son profesionais habituados a defender o seu traballo durante horas sobre o estrado, e a enfrontarse de ti a ti a experimentados xuristas. Canto máis tentan os avogados acantoalos e sometelos, con máis destreza e contundencia responden:

– Que capacidades ten vostede, distintas ás miñas ou ás dos membros do xurado, para describir e valorar o que ve nas gravacións– inquire o defensor de Kaio Amaral, a quen o policía acaba de identificar como o autor dun patadón a Samuel xusto cando este tentaba incorporarse do chan tras a primeira malleira.
– Pois veñen de que dediquei centos de horas a analizalas e á miña experiencia tras anos na Policía xudicial, nove deles en Homicidios– responde o oficial.

Cuestionar os investigadores non parece darlle resultado algún ás estratexias das defensas, que mesmo se atoparon con respostas moi negativas para os seus clientes. Sucedeulle tamén ao letrado de Catherine Silva, noiva de Diego Montaña cando ocorreron os feitos e a quen se acusa de empuxar a amiga de Samuel, Lina, gritándolle: «Aparta, que non pintas nada!», para evitar presuntamente que esta puidese auxiliar o mozo ao comezo da primeira malleira.

Ao berro de «maricón de merda!»

Silva e o seu avogado sosteñen que ela pretendía apartar a Lina para extraer a Diego da pelea que iniciou sobre Samuel ao berro de «maricón de merda!», pero o policía foi moi claro: é Catherine a que advirte á súa parella sobre a presenza de Samuel e Lina apuntándoos co dedo e o brazo estendido xusto antes do ataque, e aínda que logo se interpón entre ambos, acaba intervindo en favor do agresor:

– Cando Catherine empuxa a Lina, como se ve no vídeo, Diego está de pé dándolle patadas a Samuel. Quen está sobre Samuel é Freire, non el– aclara o oficial. Non o di, pero se iso é certo, como deduce das imaxes, Catherine non podía ter intención de apartar a Diego porque non era a este a quen á súa vez estaba a tentar apartar Lina.

Quen levou a peor parte na vista do luns foi precisamente a defensa de Montaña, cuxos sucesivos intentos para desacreditar o testemuño do policía demostraron a inconsistencia desa estratexia baseada exclusivamente en minusvalorar as súas capacidades para enfrontarse a un avogado nun interrogatorio, mesmo nos detalles aparentemente máis triviais. O xurado observou atónito algunhas intervencións durante a súa quenda.

– Por que di que Diego Montaña levaba un polo branco? Non pode ser unha camiseta branca? Vostede pode distinguir se é un polo ou unha camiseta neste fotograma?
– Nese fotograma Diego ten a máscara baixada e a man sobre a garganta e o peito, polo que están ocultos os pescozos e os botóns. Pero no seguinte si se ve.
– Non lle pregunto por ese outro fotograma, pregúntolle por este. Vostede pode dicir neste fotograma se Diego leva unha camiseta ou un polo branco?
– Neste non. Pero no seguinte si.

Liña espazo-temporal

Todos os policías que compareceron ata o de agora na vista subliñaron que se identifican os acusados nas gravacións é porque lograron establecer unha liña espazo-temporal continua entre elas, identificándoos primeiro pola súa vestimenta, complexión, peiteado e características físicas; detallando ao segundo en que instante e lugar se atopan en cada momento dos vídeos, e cotexándoo todo coas declaracións das testemuñas e cos recoñecementos faciais que estes fixeron en comisaría cando lles ensinaron as fotos dos imputados mesturadas coas doutros figurantes.

Non é o único. Os mesmos axentes estudaron o contido dos seus teléfonos móbiles, de moitos dos cales se borrou información, que puideron recuperar grazas aos rexistros de actividade e chamadas das operadoras de telefonía, e á comisión rogatoria que enviaron a Estados Unidos para que Facebook, hoxe Meta, lles facilitase o contido de mensaxes de Instagram e Whatsapp.

No móbil de Diego Montaña acharon fotografías dun coitelo de grandes dimensións; outro de monte; dunha defensa eléctrica taser de aproximación; unha persoa apuntando ao aire cunha escopeta de caza; imaxes de Diego con pasamontañas e machete; de Diego cunha navalla facendo o xesto de cortar un pescozo; de Catherine con pasamontañas co coitelo de Diego; dela cun machete; dunha perna ensanguentada cun corte limpo de arma branca…

Probas menores, quizá, pero que contribúen a achicar o espazo de dúbidas razoables que os seus defensas foran construíndo sobre a súa personalidade, e nas que abundaron para demostrar a suposta falsidade da tese sobre o móbil homófobo do crime.

– Acharon no teléfono de Diego algunha mensaxe ou arquivo do que puidesen concluír mensaxes de odio cara aos homosexuais?
– Non.