«You must explain why this must be

Did you lie when you spoke to me?».

The Clash. «Train in vain».

José Antonio Luque, a voz do Mundial de Baloncesto en Cuatro, bautizouno como «o mal do locutor». Previamente, referentes como Tomás Roncero ou Paco González aka Nostrapacus xa o elevaran á categoría de arte. Pero este meighallo existe desde moitísimo tempo antes de que nacesen os medios audiovisuais. Pola súa culpa, determinadas tribos da selva non pronuncian nunca a palabra serpe e Voldemort é «o que non pode ser nomeado». A sabedoría popular resúmeo co clásico «non mentes a bicha».

Hai unhas semanas deixei caer pola radio algo así como que que precampaña era esta na que non se falaba nada do AVE… e alí perdín unha oportunidade marabillosa –unha máis na miña vida–, para ter quedado calado. Hoxe, coa campaña recén empezada e xa a piques de acabar, sáeme o AVE polas orellas. Tanto é así que hoxe verei o debate de candidatos –ese no que os xornalistas non van poder facer preguntas, non vaia ser– desexando que os partidos estatais confirmen o seu tradicional esquecemento do votante galego e non fagan nin unha soa mención ao camiño de ferro.

Porque se historicamente, o debate político en torno á alta velocidade foi estéril, non vos quero contar como están as cousas chegados a este punto. A tradición di que, cando goberna o PP, o PSOE critique a Madrid por non facer nada para traer o ferrocarril ao noroeste mentres os populares galegos calan coma mortos… ata que cambia o inquilino da Moncloa. Entón, empezan a denunciar que o Goberno do PSOE non fai nada por traer o cabalo de ferro ata o far-northwest ao tempo que os socialistas galaicos enmudecen como se lles cortasen a lingua. E así, unha e outra vez, unha e outra vez… como nunha maldición bíblica que se eterniza no tempo porque, con cada novo ministro de Fomento, a data de finalización das obras se afastaba un pouquiño máis… ata que a goma xa non deu máis de si.

As pirámides de Exipto, o Coliseo romano, as obras de reforma da túa cociña… todas as grandes obras da Historia acabaron tendo un final e co AVE tiña que pasar o mesmo. Pero ata o último momento, ata que o primeiro tren chegue dende a Meseta devorando travesas ao seu paso ou ata que os galegos baixen en Atocha tres horas despois de teren embarcado en Compostela, ata ese mesmo momento, a inesgotable fonte de argumentos vai seguir sen esmirrarse.

Deixamos de discutir sobre o ano e a década na que chegaría o AVE para abrir unha guerra por uns meses arriba ou abaixo. Por lóxica, o seguinte será buscar culpables políticos pola semana na que se pon en marcha, despois sobre o día e rematar culpando o Goberno –ao que lle toque daquela– de que o tren non chegue á súa hora (algo inédito, como calquera usuario de Renfe sabe).

O absurdo de todo isto amosouno o alcalde de Santiago. Sánchez Bugallo –empeñado en apagar os lumes que se van declarando de xeito periódico entre Goberno e Xunta– asegurou que, chegados a este punto, a data final xa non depende dos políticos senón unicamente dos técnicos encargados de comprobar a seguridade da liña. Por iso, e coñecendo a complicación dos novos protocolos, el só agarda que Felipe VI poida vir en AVE a realizar a ofrenda ao Apóstolo no Xacobeo, sempre que os malvados cataláns sediciosos ou algunha outra ameaza para a unidade da patria non o obriguen a permanecer de garda nos seus cuarteis de La Zarzuela.

Se isto é realmente así, a lea partidaria sobre o AVE perdeu o pouco sentido que lle quedaba. Porque, por facer ben as cousas, o tren pode non chegar ata ese 25 de xullo de 2021. É certo, pero non esquezamos que, por facelas mal, houbo un 24 de xullo, o de 2013, no que o tren tiña que chegar… e nunca chegou.

E seis anos e medio despois seguimos agardando a saber por que.

(«Train in vain», composta nunha noite e gravada ao día seguinte foi incluída a última hora como pista oculta no disco London Calling. Sería o primeiro single de The Clash en chegar ao top 30 nos EUA. Segundo contan, o seu estilo musical, tan pop, marcou un punto de ruptura na relación de Joe Strummer e Mick Jones).