O único valor dos obxectos son as súas memorias. Eses recordos son o seu ADN que nos transmiten sensacións, evocacións e historias que rexorden de súpeto e sen avisar. Hoxe tomando café con Emiliy Dickinson acordeime de Mario, o amigo que me regalou a cunca onde están inscritos uns versos da autora. É un mug, que non unha cunca, senón un tazón. Nun dos seus lados hai un debuxo da poeta encollida, dobrada dentro dunha figura xeométrica, coma se estivese atrapada nos seus pensamentos. O meu amigo díxome que a viu no MOMA e pensou en min, encollida no meu apartamento anano da Rúa 12.
Aquel estudo era unha caixa de zapatos ou un pombal, como o chamaban algúns. A Pequena Habana era un camarote de chans e teitos inclinados. Todo o tenement, o antigo edificio, era unha minúscula Torre de Pisa de catro plantas que se escoraba cara ao Leste, buscando a luz que proviña do East River. Cando miro á Emily da miña cunca transpórtome a aquel apartamento, pero a nostalxia non me impide sorrir. O café sabe mellor se o bebo con ela. Ese mug é un dos obxectos que trouxen cando me mudei dun continente a outro. Quince anos nun lugar, aínda que fóra dun tamaño diminuto, é tempo suficiente para acumular cousas inservibles. Tiven que desfacerme de obxectos que vendín en Craiglist, unha páxina que usabamos antes de Facebook e o penúltimo día púxeno todo na Rúa 12, esquina coa Avenida A. Improvisei un anciño de libros, chaquetas, lámpadas, etc.
Só decidín traer comigo os obxectos que tiñan memorias. Durante semanas senteime no meu estudo valorando o peso dos recordos de cada cunca, prato, garfo, libro, camiseta, vaso, espello, armariño, gorro, chapeu, bufanda, cadros, zapatos, etc. Facía unha criba diaria e logo ía á Rúa 14, con varias caixas (case todas de libros), que transportaba nun carriño da compra que alguén me prestou e mandábaas a Berlín. Despois duns días, a muller afroamericana do servizo de envíos internacionais saudábame efusiva. Intercambiamos historias de Galicia e Alabama e caémonos tan ben que, durante a miña última visita á oficina postal, quedamos para tomar unhas cervexas nun bar ilegal, que levaba un irlandés na Rúa 7.
A pulseira era da súa tataravoa, que a fixo co látego co que torturaron ao seu marido antes de linchalo
Debby tocaba o saxofón nun banda Dixie e cando se mudou do Sur ao Norte o único que trouxo foi o instrumento e unha pulseira trenzada con coiro groso roído. Era un brazalete negro feito en bucles, sen adornos, rudimentario, gastado que, obviamente, gardaba unha historia. Despois de non sei cantas cervexas, Debby animouse a tocar unha pianola desafinada. As pezas de blues encheron o local, alguén sacou unha harmónica e enseguida se montou unha festa. Terminamos bebendo shots de bourbon e falando de Europa e América, a súa América, a terra negra de algodóns brancos do Sur de Estados Unidos. Entón confesou estrañar á súa familia e emocionouse.
Contoume que a pulseira era da súa tataravoa, que a fixo co látego co que torturaron ao seu marido antes de linchalo. Era a memoria dun obxecto que se pasaban de xeración en xeración. Literalmente transportaba material xenético da vítima e do seu verdugo. Non recordo que dixen, pero si, que a noite se prolongou con desvergoña.
Aos dous días mudeime a Berlín e nunca volvín ver a Debby. Durante algunhas visitas busqueina sen éxito na oficina de correos e nas salas de jazz sementadas por Nova York. Hoxe alegreime de traer o mug de Emily. Por un intre esquecinme das miñas dores e cun sinxelo café, a poeta levoume de regreso a Manhattan e ao abismo do Sur profundo. Logo volvín á realidade e pensei que traerán consigo os refuxiados ucraínos que, cada dúas horas, chegan en trens desde Polonia á Hauptbahnhof berlinesa.