A Xunta de Galicia tivo que enfrontarse nos últimos anos a multitude de protestas da oposición, sindicatos e asociacións en defensa da sanidade pública polo recorte do 21% en Atención Primaria, en persoal sanitario e no equipamento dos centros públicos
A Xunta de Galicia e o seu presidente, Alberto Núñez Feijóo, tiveron que enfrontarse a todo tipo de críticas e manifestacións multitudinarias en defensa da sanidade pública galega como a do pasado 9 de febreiro, encabezada por asociacións sanitarias, sindicatos e oposición. As súas queixas ían orientadas ao recorte do 21% en Atención Primaria e aos intentos de privatización durante os once anos de mandato de Feijóo; así como á rebaixa do número de camas hospitalarias que a día de hoxe é palpable pola pandemia; a precariedade en enfermería e atención pediátrica; as saturacións en urxencias que provocaron mortes de pacientes esperando asistencia no hospital ou ambulancias e tamén denunciaron o deterioro na calidade asistencial no rural, danada fundamentalmente pola reforma da Lei Sanitaria en 2017.
Segundo a Xunta de Galicia este novo modelo buscaba «a mellora do servizo sanitario» pero para os detractores as consecuencias reflectiríanse en recortes que minguarían a calidade asistencial en enfermos, en médicos de familia e nos hospitais. Ano tras ano, os recortes orzamentarios en Atención Primaria provocan colapsos nos centros de saúde onde os profesionais se ven forzados a atender ata 60 pacientes ao día.
[Puedes seguir leyendo este artículo en castellano aquí]
A literatura científica sinala como recomendable destinar o 25% do orzamento total de Sanidade á Atención Primaria pero a Xunta destina «apenas un 12%» segundo conta a Luzes o portavoz de SOS Sanidade Pública, Manuel Martín. Segundo a organización e de acordo aos seus datos, no último ano o Sergas eliminou máis de «450 camas á baixa», perdéronse «513» prazas de médicos, «184» postos de enfermería e «1121» profesionais do total do persoal sanitario. O aforro económico ata o ano pasado acumulado nos recortes en Atención Primaria foi de «mil millóns de euros». Para Martín «fan faltas camas e persoal» pero ante a precariedade no sector, moitos profesionais que cursaron o MIR fóronse de Galicia para buscar mellores condicións. «Non sabemos como imos conseguilos», engade.
Agora, Feijóo prevé construír dous hospitais de campaña ante a falta de camas seguindo o exemplo de Ifema. Articularanse na Coruña e en Santiago no recinto feiral Expocoruña e o Multiusos Fontes do Sar respectivamente, aínda sen esgotar todos os recursos da pública, que, segundo o presidente da Xunta, pretende utilizar antes de ocupar os de campaña. Estes equiparanse de 300 camas na Coruña e 150 camas en Santiago e poñeranse en marcha antes de que se alcance o pico de incidencia do coronavirus na comunidade, que se espera a mediados deste mes.
Martín explica que «se demostrou en Madrid que estes modelos xeran moitos problemas porque non están organizados nin capacitados para atender aos pacientes». De momento, a rede de hospitais privados non están completamente empregada e, das «2.300» camas hospitalarias que dispón o sector privado, usáronse preto do «30%» segundo informa SOS Sanidade. Sumadas ás 7.500 camas públicas, «é un colchón suficiente para atender». Ademais, tamén insiste en que o caso de Ifema é «paradigmático» e que utilizar médicos de Atención Primaria xa carentes nos centros de saúde empeorará a situación.
Ademais, é nas zonas rurais onde a precariedade na contratación golpeou con máis forza nos hospitais comarcais e xeograficamente illados, que supón que o persoal sanitario teña que desprazarse varios quilómetros para facer gardas, opción que non adoita saír rendible polo gasto no desprazamento, a non ser que conten cunha praza fixa. Mentres que non logren estabilidade o persoal busca outras opcións e ao non mudar as relacións laborais, a incidencia directa dos recortes persiste na xente envellecida, supoñendo un gasto no transporte público -de habelo- ou para os seus familiares se poden desprazalos.
Os maiores se ven aínda máis damnificados polo coronavirus nas residencias superando as cifras que esperaba o Executivo Autonómico, habendo máis de 450 afectados e 21 mortes, ademais das 130 en centros hospitalarios. A Xunta interveu dúas instalacións e a oposición pide que actúen nas demais. O secretario xeral do PSdeG-PSOE, Gonzalo Caballero, insta á Xunta a «reforzar» o sistema sanitario con «un plan urxente». «Xa haberá tempo para avaliar que pasou ante o desbordamento das previsións de contaxios en residencias», engadiu.
O portavoz de Galicia en Común- Anova Mareas, Antón Gómez Reino, que xa superou o covid-19, insistiu na «perversidade» do sistema do PP que supuxo desmontar «un modelo de coidados para implementar un modelo de negocio». En canto aos hospitais, reparou en que se o Sergas termina por colapsar «boa parte da responsabilidade será de Feijóo, que leva anos recortando o orzamento sanitario».
A día de hoxe, a Conferencia Intersindical Galega (CIG) e a súa Secretaria Xeral de Saúde, María Abuín, reclaman materiais e reprochan a falta de protocolos para o uso de medidas preventivas, habendo unha «disparidade de criterios de utilización dun centro a outro». Os sanitarios enfróntanse día a día a «inseguridades» e continúan mobilizándose entre centros por non posuír praza fixa, algo que non concorda cos plans de prevención que obrigan a un control dos profesionais para que non se expoñan a un risco de contaxio. Ademais, Abuín sostén que o Sergas é «o único colectivo onde persoal sanitario e non sanitario non puido establecer medidas de conciliación familiar», e sumado a que as quendas por parte da Administración pública avísanse con pouca anterioridade «a xente ten un sobreesfuerzo» expoñéndose eles mesmos ao estar en contacto con enfermos e tamén as súas familias, impedindo un control real sobre a poboación.
A presidenta da Asociación de Enfermeiras de Pontevedra (AENPO) e activista en Enfermeiras en Loita-asociación nada en contra das políticas sanitarias de Feijóo- Miriam Colombo, denuncia a falta de persoal de enfermería nos hospitais que a día de hoxe liquídase porque as profesionais tentan ofrecer «o mellor» de si mesmas. A porcentaxe de enfermeiras por cada 1000 habitantes sitúase nun 8,8 na media europea; en España en 6,5 e en Galicia aínda é menor, fixada nun 5,5, segundo fontes da organización. «Temos material grazas ás doazóns en condicións que non deberiamos, reutilizando máscaras e batas», asegura a presidenta a Luzes.
Así mesmo, postula que o máis complicado para elas é poder realizar o seu traballo sen que saian as súas familias prexudicadas, xa que «non se fan test». No caso de posibles contaxios, «envían ao persoal a casa onde hai maiores e nenos pequenos e a proba pode tardar ata cinco días». Colombo prosegue: «Isto ten que servirlle ao Sergas para o despois, porque nós pedimos recursos para os nosos pacientes. Agradecemos o aplauso de verdade, pero o mellor aplauso é que se voten a partidos que non recorten en sanidade». De fronte ao futuro, o portavoz de SOS Sanidade Pública, Manuel Martín, prevé unhas longas listas de espera ante a paralización da atención nun «40%». «Se non hai unha estratexia para potenciar o público, vai a levalo cru a sanidade privada», conclúe.
Este artículo publicouse en orixe en castelán en Público como parte dun acordo de colaboración con este periódico. Aquí podes atopar máis artigos de Público en Luzes