A Coruña.- Borja San Ramón é desde hai nove meses coordinador nacional de Podemos Galicia. Diante do posible adianto das autonómicas galegas, previstas para o ano que vén, advirte da necesidade de que o espazo de cambio que rodea á súa formación inicie o proceso de unidade con ampla participación e primarias para elixir o candidato ou candidata á Xunta

Podemos e os seus aliados quedaron sen representación no Parlamento de Galicia nas últimas eleccións autonómicas. Cre posible que poidan recuperarse? Nas xerais do 23X a suma do voto progresista [BNG, PSOE e Sumar] superou á suma de PP e Vox. Iso ábrenos unha xanela de oportunidade para que as galegas teñan un Goberno de cambio e progreso cuxa prioridade sexa desenvolver políticas sociais, porque estamos á cola do gasto social. Tamén de vivenda, pola dificultade do acceso das galegas a ela; de infraestruturas para vertebrar o territorio; de recuperación da educación e da sanidade, onde todos puidemos comprobar o que pasou este verán nos puntos de atención continuada (PAC) e a falta de medios que ao final repercute en toda a cidadanía. E tamén en materia de turismo, porque estamos ao bordo de ter que xestionar algo similar ao que ocorre no Mediterráneo ou en Baleares e Canarias, cun turismo desenfreado e con prezos e alugueiros imposibles. Necesitamos un turismo que respecte á economía local. E o que está a facer o PP fronte a esa situación é, sinxelamente, non abordar con políticas públicas a necesaria ordenación do país.

A anterior lexislatura supuxo a ruptura do espazo do cambio e das mareas. É posible recuperar todas as alianzas que o compoñían? Podemos Galicia ten clara a folla de ruta. Imos contactar co resto das organizacións, desde Esquerda Unida a Sumar pasando polas candidaturas municipalistas do país, para iniciar unha axenda común na que todo o mundo poida participar. Unha axenda encadrada nun proceso de participación popular onde a cidadanía estea no centro da iniciativa política, na confección do programa e nos posteriores procedementos de deliberación dentro do espazo. E no que se garanta que haberá primarias para elaborar as candidaturas. É dicir, para non cometer os mesmos erros que se cometeron a nivel estatal antes das pasadas xerais. E, por suposto, todo ese proceso someterase á aprobación das rexistradas de Podemos en Galicia.

Ese proceso incluirá a Anova, a formación nacionalista escindida do BNG próxima a Compostela Aberta? O portavoz de Anova pediu publicamente o voto para o BNG nas xerais. Son moi respectuoso coas decisións de todos os partidos, fosen ou non os nosos socios, por iso creo que corresponde a Anova decidir se quere participar agora nunha fronte ampla para estas eleccións.

«O PP en Galicia ten un liderado moi débil. Rueda non é máis que un monicreque de Feijóo»

Esa fronte será capaz de competir co BNG e o PSOE? O BNG e o PSOE demostraron históricamente que non son capaces de gobernar en coalición en moitos momentos e lugares. En Galicia, por exemplo, o PSOE non quixo entrar no Goberno do BNG en Santiago tras as municipais de maio, e na Coruña sucedeu ao revés, pois o BNG non quixo entrar no Goberno do PSOE. O noso espazo político, en cambio, garante que os gobernos de coalición poden formarse e consolidarse, aprobar orzamentos e leis e funcionar con eficacia para executar políticas que melloren a vida das persoas e que beneficien ao conxunto da sociedade. É ao que nos dedicamos no Goberno do Estado nos últimos anos.

Cre posible derrotar ao PP no feudo de Feijóo? O PP en Galicia ten un liderado moi débil. Rueda non é máis que un monicreque de Feijóo que está máis pendente de dar soporte ao seu discurso estatal e de viaxar a Madrid para manifestarse que de gobernar en Galicia. Claro que se lle pode derrotar, pero tamén advirto de que, para que iso suceda, é condición inescusable a participación do noso espazo político dentro do próximo Parlamento de Galicia. Sen os votos de Podemos e do espazo do cambio non vai se é posible derrotar ao monicreque de Feijóo en Galicia. Quen pense o contrario, equivócase.

Fala vostede de erros no proceso de formación da coalición antes das eleccións xerais. A cales se refire? Por culpa dos tempos que impuxo o adianto electoral non se puido facer un proceso tan participativo como todas desexásemos. Pero agora temos a oportunidade de facelo e de traballar nesa fronte ampla do que todo o mundo fala. Onde as organizacións políticas e a cidadanía organizada teñan a autonomía, o espazo e a capacidade política que desexen dentro dun proxecto común.

Vai haber en Galicia un proceso de escoita similar ao que fixo Sumar no resto do Estado? Somos fillos do 15M, estamos abertos a formar parte dun proceso de participación popular a condición de que veña acompañado dun calendario claro, como dixen antes. Temos que falar con todas as organizacións políticas e sociais que estean dispostas a participar, para saber que e como queremos facelo. Tamén con aquelas persoas independentes que queiran formar parte. Trátase de que todos e todas sentan cómodos. E insisto en que, no que a Podemos se refire, cando teñamos definida a forma da coalición imos consultar á militancia para que se pronuncie sobre ela.

Vostede será candidato a esas primarias para elixir ao ou á cabeza de cartel á Xunta? Eu estou ao dispor da miña organización se así se require. Pero creo que o importante agora non é tanto falar de nomes senón do proxecto que queremos artellar para conseguir o relevante, que é acabar cos 14 anos de inacción dos gobernos de Feijóo e Roda na Xunta.

Manexouse o nome de Teresa Táboas, exconselleira de Vivenda do BNG no Goberno bipartito, como un perfil que podería adecuarse á candidatura que buscan á Xunta. Sinceiramente, descoñézoo. En calquera caso, insisto en que non se trata de falar de nomes. Porque ademais o candidato ou a candidata para as eleccións galegas deberá xurdir dun proceso de elección aberto á cidadanía.

A dirección estatal de Podemos está ao tanto da situación en Galicia? Desde logo. Reuninme hai pouco coa secretaria xeral do partido, Ione Belarra, e coa secretaria de Organización, Lilith Verstrynge, e tamén participan da necesidade de que empecemos a falar con todo o mundo para armar esa coalición de cambio e de progreso. Do que si somos conscientes en Podemos é de que agora temos tempo para que non se repitan nas autonómicas galegas as circunstancias nas que se desenvolveu o proceso da coalición das xerais.

Sumar está por esa mesma labor? Comprenderá que non podo responder por elas, pero estou seguro de que as compañeiras de Sumar tamén comparten que o importante é que consolidemos un proxecto participado, amplo e sólido no que se escoite a todo o mundo e que sexa capaz de contribuír a acabar co poder do PP na Xunta.

«O candidato ou a candidata para as eleccións galegas deberá xurdir dun proceso de elección aberto»

Que lle parece que Podemos non teña portavocías no grupo de Sumar no Congreso? Estou convencido de que hai compañeiras en Sumar que están a tomar nota de que hai cousas que non se están facendo ben. Non é só que Podemos sinale cuestións que considere inxustas, como se quere reducir nos medios. Nas últimas datas falaron sobre iso persoas relevantes do espazo como Alberto Garzón e Juantxo López de Uralde, reflexionando sobre o rumbo que debe emprender o proxecto común que presentamos a estas xerais. Unha vez que a investidura está asegurada, e con ela un Goberno de progreso, temos que ser capaces de administrar e xestionar a pluralidade e a riqueza do grupo parlamentario, para que todo o mundo teña o seu espazo e senta representado.

Ione Belarra puxo condicións para que os deputados do seu partido apoien a investidura. Son liñas vermellas? En Podemos non falamos de liñas vermellas, senón de políticas que cremos que se deben desenvolver no próximos catro anos, como subir o salario mínimo interprofesional a 1.500 euros durante esta lexislatura, o desenvolvemento da lei de vivenda, o conxelamento de alugueiros, o control dos prezos, a renovación do Consello Xeral do Poder Xudicial… E que Irene Montero siga sendo ministra de Igualdade, porque cremos que Podemos debe seguir participando no Goberno do Estado. O que sería un erro sería subestimar a Podemos, unha organización política que no últimos dez anos conseguiu cotas que nunca ningunha organización de esquerdas lograra, coa primeira coalición de Goberno de esquerdas no Estado desde a II República. Somos unha organización con cadros que estiveron e participado no Goberno do Estado, en gobernos autonómicos e gobernos locais, con centos de representantes públicos e militantes, e sería un erro para todas non contar con eles para o próximo ciclo.

E vostede cre que Irene Montero estará no Goberno? Doulle a volta á pregunta: E por que non? Ao fin e ao cabo foi a mellor ministra de Igualdade da democracia.