E Yemen que? E Palestina que? Ninguén se lembra de Siria e Afganistán neste escenario de guerra europea? 

Moito se menta, ultimamente (e cando non!) a palabra hipocrisía. Chegados a este punto, a unha xórdenlle certas dúbidas sobre en que contexto se impón dun xeito máis flagrante. Temos a hipocrisía dos gobernantes á hora de seleccionar os refuxiados dignos de aperta e acubillo sen máis criterio que o pasaporte. E temos a da cidadanía que se presume comprometida, pero que só lembra os conflitos activos en determinadas nacións cando aparece unha guerra da que, por proximidade e implicacións, custa un chisco máis emitir un xuízo absoluto e sentencial deses que adoitan deixar polo camiño a complexidade dos grandes asuntos.

A que asina é pouco amiga de gastar as enerxías en responder as infamias que agroman da cámara de eco que é certa rede social, pero unha ten que defender tamén, cando toca, o seu dereito a quedar a gusto. Non son poucas as iniciativas que parten, estes días, de distintos lugares do Estado, e traspasan de volta as fronteiras con autobuses e furgonetas cargados de familias ucraínas que deixan atrás todo e máis, dispostos a empezar unha nova vida nun país do que non coñecen nin o alfabeto. Iniciativas que pouco teñen que ver cos vieiros oficiais, coa mediación das administracións e co pulo dos gobernos, e que están empurradas, case única e exclusivamente, por veciños, asociacións sen ánimo de lucro e, en definitiva, pola solidariedade dun pobo para con outro que, a 4.000 quilómetros, senten próximo, dalgún xeito. Solo el pueblo salva al pueblo, que diría o outro.

Houbo quen, ante a proliferación destas iniciativas, deu en repetir un mantra incansable e inxusto que dispara, sen apuntar, cara os menos indicados: «E que pasa cos rapaces de Yemen, que morren a moreas? Non hai autobús para eles?» «Pasade por Siria e por Palestina de paso, para non parecer racistas».

Xa sen entrar a valorar no cómico que resulta imaxinar a quen emite eses xuízos en pixama dende o sofá da súa casa: poñamos que o autobús, interpelado polos garantes da moral e da xustiza das redes sociais, varía a súa traxectoria a última hora e, no canto de coller Alemaña por Francia con destino Polonia, vira uns cantos centos de miles de quilómetros cara o levante e abre a porta na franxa de Gaza, disposto a encher os asentos de nenos palestinos que ben ou máis o merecen, pois moitos deles, a diferenza dos seus homólogos eslavos, non tiveron a oportunidade de coñecer a paz. Poñamos que cruzan as fronteiras que se poñan polo medio e chegan a España, esa terra acolledora coa cativada loira que foxe da Ucraína.

Cal sería, entón, o seguinte paso? Habería lugar aquí para eses nenos palestinos, sirios ou congoleses? Estaría agardando por eles un equipo de intérpretes dispostos a facilitar o seu día a día? Gozarían da protección internacional, vivenda e subsidio que teñen prometidas as familias que cruzan Europa co salvoconduto da insignia azul e amarela? Terían quen os atendese correctamente ao baixaren do autobús?

A resposta, como xa adiviñou de seguro quen prestou atención, é non. E é non porque o que fai as normas, que non é nin quen fretou o autobús nin o que o levou ata a Ucraína, así o conveu. Non foi o que arrima o ombro para sacar a Oleksandr e a Vika do caos de Truskavets o que decidiu que eles eran máis dignos de socorro e benvida que Ibrahim ou Zahra, que choran baixo o impacto dos proxectís dos seus veciños. O feito de que alguén, quen for, decidise que aquí había lugar e papeis para Anastasia e non para Mohammed non é razón, porén, para non facer o que se poida pola primeira. Hai un dito do refraneiro español, misóxino, malsoante e afortunadamente cada vez máis en desuso, que resume mellor que toda esta perorata esa acción de deixar de axudar cando se pode a menos que exista un reparto máis equitativo dos beneficios. Prescindiremos da expresión en prol do decoro deste espazo, pero hai outra máis amable que si empregaremos: «Se non hai café para todos, non o haberá para ninguén». Con todo o respecto do mundo para quen así pense e dispoña, eu, e coido que moitas, somos partidarias de dar café a quen o precisa se está na nosa man.

Oxalá houbese café tamén para Palestina, Siria, O Congo e Yemen. Oxalá permisos de traballo e residencia inmediatos que faciliten a vida a quen foxe de Kabul como os hai para quen marcha de Mariúpol. Oxalá poder ser realmente esa cidade refuxio, ou provincia refuxio, ou país refuxio sen ter en conta máis criterio que a necesidade, agora que sabemos que hai capacidade de actuación e resposta cando tamén hai vontade. Oxalá un autobús, ou vinte, coas portas abertas a carón da verxa de Melilla, no canto de paus agardando aos seus pés. Oxalá quen vén de Mauritania o fixera en furgoneta e non en patera. Oxalá garantías de benestar para todos eles ao outro lado do estreito. Ese, e non outro, é o mundo que imaxino. O mundo co que soño. E eu, con gusto, levaría ese autobús.

No barco da empatía e da solidariedade sen fronteiras con quen precisa de nós atoparédesme sempre. Na cómoda balsa de aceite de quen desincentiva a acción directa cando si existe marxe para ela, nunca. O tempo bule e non para e coido que é unha mesquindade deixar a Ucraína sen café polo motivo de que houbo quen decidiu privar del a Yemen. Hai unha guerra aí fóra na que se nos permite á cidadanía o privilexio de mover ficha. Movámola hoxe.